کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران گفت: علوم انسانی اسلامی را نمی‌توان تنها با استخراج از متون اسلامی سامان داد بلکه باید مسیری را که علوم انسانی معاصر پیموده‌ است، پیش گرفت. بنابراین اسلامی سازی علوم انسانی فعلی خطاست.

 به گزارش ستاد خبری نخستین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی خسرو باقری، با اشاره به ماهیت علوم انسانی گفت: علوم انسانی اسلامی به معنای واقعی کلمه، علم است. بنابراین باید ویژگی فرضیه‌ای داشته باشد و با شواهد تجربی به ثبات برسد.

وی افزود:از سوی دیگر، علوم انسانی، اسلامی است. به این معنا که از پیش‌فرض‌های اندیشه اسلامی به عنوان بستر فرضیه‌پردازی استفاده می‌کند.

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با اشاره به تاثیر گذاری قیود دینی بر قضایای مختلف، اظهار کرد: این قیود با توجه به موضوع، معانی متفاوتی دارد. قید اسلامی به معانی عرفان اسلامی، فلسفه اسلامی یا علم اسلامی است؛ بنابراین وقتی این تعابیر به کار می رود باید مشخص کرد کدام معنی مورد نظر است.

باقری با بیان اینکه در متون دینی نص مستقیم در این رابطه دردست نیست، اظهار کرد: در این صورت باز هم تعبیر دینی و اسلامی به کار می رود.

وی در بیان مفهوم علم دینی گفت: منظور از علم، علم تجربی است. یعنی علوم انسانی که با تجربه سروکار دارد نه علم به معنای عام مثل اصول و فقه. در حالت کلی علم دینی یا علم اسلامی، نه حالت نصی است و نه حالت تمدنی.

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران یادآور شد: کار دین وصل کردن انسان ها به سوی خداست. یعنی مسیحیت، یهودیت، اسلام و ادیان ابراهیمی و از آن طرف نیز بودیسم و سایر ادیان که در این مسیر موفق بوده اند.

وی اسلامی سازی علوم انسانی را نادرست خواند و افزود: عده ای که قصد اسلامی سازی علوم انسانی را دارند بدون داشتن پل ارتباطی بین پیش فرض ها، راهکارهایی متناسب با اسلام را قبول می کنند و بقیه را نادیده می گیرند. در حالی که این کار اشتباه است، زیرا یک طرف قضیه که همان برقراری ارتباط است، باقی مانده و ما آن را در نظر نمی گیریم.

 باقری ادامه داد: علوم انسانی اسلامی را نمی‌توان تنها با استخراج از متون اسلامی سامان داد بلکه باید مسیری را که علوم انسانی معاصر پیموده‌ است، پیش گرفت. یعنی با تکیه بر پیش‌فرض‌های فلسفی‌گونه به فرضیه‌پردازی و آزمون آن‌ها روی آورد.

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با اشاره به فرآیند تولید علوم انسانی اسلامی خاطر نشان کرد: ضرورت فراهم آوردن علوم انسانی اسلامی ، امری مقطعی نیست بلکه ضرورتی ناظر به فضای علوم انسانی از حیث نیاز به فراهم آوردن نظریه‌های پرتوان و نوظهوراست.

 رئیس مرکز علوم انسانی پژوهشگاه المصطفی ایران را پیشتاز در تولید علوم انسانی اسلامی دانست .

 به گزارش ستاد خبری نخستین کنگره علوم انسانی اسلامی، حجت الاسلام و المسلمین محسن ملک افضلی با اشاره به اینکه ابعاد مختلف انسانی در علومی مانند فقه، کلام و فلسفه مورد مطالعه قرار می گیرد ، گفت: تنها علمی قدرت بررسی ابعاد معرفت شناسی و هستی شناسی را در انسان دارد که از مبانی و اصول اسلامی سرچشمه گرفته باشد.

 وی افزود: علوم انسانی اسلامی ترکیب وصفی وابسته به صفت انسان است و متمایز از ایدئولوژی های غربی و مادیگرایانه تعریف می شود . با بهره گیری از آموزه های دینی و اسلامی می توان سعادت و تکامل انسان را تضمین کرد .

حجت الاسلام ملک افضلی تولید علوم انسانی اسلامی را پلی برای رسیدن انسان به سعادت دانست و اظهار کرد:  اگر علمی با تاسی از آموزه های قرآنی تولید شده باشد، بر تمام زوایای زندگی بشری اشراف دارد چرا که قرآن همه ابعاد زندگی انسان را با اعجاز، کنایه و آیات نمایان کرده است .

 رئیس مرکز علوم انسانی پژوهشگاه جامعه المصطفی، دستورات و موازین قرآنی را از مهمترین پایه های علوم انسانی اسلامی خواند و ادامه داد: تمام دانشمندان اسلامی باید آموزه های قرآنی را مبنای تولید دانش خود در علوم مختلف انسان اعم از اقتصاد، حقوق ، روانشناسی،جامعه شناسی و تاریخ  قرار دهند.

 وی یادآور شد : آیات الهی می تواند منشا مسائل مختلف علوم انسانی باشد، بدون آنکه ضرورت یک اندیشمند علوم انسانی برای تحقیق  و بهره گیری از آن لازم باشد.

حجت الاسلام ملک افضلی با تاکید بر اینکه آراسته کردن علوم انسانی فعلی به آیات قرآن به معنی علوم انسانی اسلامی نیست؛ خاطر نشان کرد: توجیح کردن گزاره های علوم انسانی غربی با رنگ و لعاب دادن آموزه های دینی به معنی پذیرش علوم انسانی فعلی است.

رئیس مرکز علوم انسانی پژوهشگاه جامعه المصطفی عنوان کرد: خواستگاه علوم انسانی اصیل مکتب اسلام است، بنابر این به جای درج آیات قرآن در علوم انسانی فعلی باید به دنبال تاسیس علوم انسانی اسلامی باشیم.

 وی با اشاره به رویکردهای مختلف علوم انسانی اسلامی در جهان اسلام تصریح کرد: در حال حاضر زمینه تاسیس علوم انسانی اسلامی در کشور مهیا است . می توان گفت جمهوری اسلامی ایران در میان کشورهایی که مدعی پیشرفت هستند، برای تولید علوم انسانی اسلامی پیشتاز بوده است.

حجت الاسلام ملک افضلی بهره گیری از علوم دانشمندان مختلف را سنت پیامبر اسلام (ص) خواند و افزود: اهیمت هر دانش به محتوای آن است نه به تولید کننده آن؛ بنابراین تاسیس علوم انسانی اسلامی به معنی نادیده گرفتن دست آوردهای بشری در زمینه های علوم انسانی نیست.

وی در بیان توسعه و ترویج علوم انسانی اسلامی بیان کرد: تولید علوم انسانی یک عمل واحد و مجزا نیست، بلکه نیازمند فرهنگ سازی عمومی، مطالبه مردم ، پشتوانی حاکمیت و تاسیس یک نهاد ویژه دولتی است که در صورت مفقود بودن هر کدام از این ها بحث علوم انسانی اسلامی از کتابخانه ها فراتر نخواهد رفت .

رئیس شورای سیاست گذاری نخستین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی  صبح امروز با حضور در نشست رسانه‌ای نخستین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی در مرکز پژوهش های فرهنگی اجتماعی صدرا  از رونمایی تندیس جهانی علوم انسانی اسلامی در ۳۱ اردیبهشت ماه خبر داد.

به گزارش ستاد خبری نخستین کنگره علوم انسانی اسلامی، حجت الاسلام و المسلمین رضا غلامی با اشاره به رونمایی تندیس  جهانی علوم انسانی اسلامی در ۳۱ اردیبهشت ماه  گفت:  در  نخستین نشست کنگره به برترین نوآوری در عرصه نظریه‌پردازی قلمرو علوم انسانی اسلامی جایزه داده می‌شود و هزینه آن  بر عهده ۳۷ دستگاهی است که در برگزاری کنگره مشارکت داشته اند.

 وی ادامه داد:  این جایزه در آینده، شاخصی برای ارزیابی متفکرانی  است که در زمینه علوم انسانی اسلامی نظریه‌پردازی کردند.

 *برگزاری نخستین نمایشگاه کتاب تحول علوم انسانی

وی در ادامه  با اشاره به برگزاری نخستین نمایشگاه کتاب تحول علوم انسانی  گفت: همزمان با برگزاری  نخستین روز این کنگره نمایشگاه تخصصی کتاب در مورد تحول در علوم انسانی در جوار کنگره افتتاح  و فعالیت آن یک روز ادامه خواهد داشت.

 غلامی خاطرنشان کرد: تاسیس کتابخانه تخصصی دیجیتالی توسط مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم انسانی نیز در همان روز افتتاح و رسما اعلام می‌شود.

 *انجمن بین‌المللی علوم انسانی اسلامی تشکیل می‌شود

رئیس شورای سیاست گذاری نخستین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی  با اشاره به برگزاری انجمن بین المللی علوم انسانی اسلامی  افزود: این  انجمن توسط ۳۷ دستگاهی که در برگزاری این کنگره مشارکت داشته اند تاسیس شده است  که بعد از کنگره فعالیت خود را ادامه می‌دهد. احتمال تشکیل شدن دبیرخانه انجمن در کشور دیگر  وجود دارد.

گفتنی است، کنگره علوم انسانی اسلامی طی سه نشست برگزار می شود که نشست اصلی در ۳۱ اردیبهشت در مرکز همایشهای صدا و سیما با سخنرانی یکی از مسئولان سه قوه افتتاح و با سخنرانی یکی از مراجع بزرگ نیز به پایان خواهد رسید.

 شایان ذکر است، همچنین در عصر روز ۳۰ اردیبهشت نشست علمی- تخصصی با حضور بیش از ۵۰ صاحبنظر داخلی و خارجی در مرکز همایشهای صدا و سیما برگزار می شود و نشست دیگری در روز ۲ خرداد در مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) در شهر قم با حضور پژوهشگران داخلی و خارجی به زبان انگلیسی برگزار خواهد شد.

در نشست رسانه ای  نخستین کنگره  بین المللی علوم انسانی اسلامی مطرح شد:

تحول زیربنایی در علوم انسانی فعلی راه دست یابی به علوم اسلامی

 به گزارش ستاد خبری نخستین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی، صبح امروز نشست رسانه‌ای نخستین کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی با حضور حجت الاسلام و‌المسلمین رضا غلامی، رئیس شورای سیاست‌گذاری کنگره و دکتر عطا‌الله رفیعی آتانی، دبیر علمی کنگره  و جمعی از اصحاب رسانه در مرکز پژوهش‌های فرهنگی اجتماعی صدرا برگزار شد.

حجت الاسلام و المسلمین رضا غلامی با اشاره به اینکه کنگره علمی از رویدادهای کم نظیر در سه دهه اخیر بوده است، گفت:  این کنگره با همکاری ۳۷ دستگاه و مرکز علمی و تحقیقاتی با مشارکت تعدادی از دانش پژوهان به صورت ویژه برگزار خواهد شد.

 وی با تاکید بر اینکه نقش هر کدام از دستگاه‌ها در برگزاری این کنگره منحصر به فرد است، افزود: هر کدام از دستگاه‌هایی که در برگزاری این کنگره علمی مشارکت دارند، مسئولیت یکی از کمیسیون های تشکیل شده  در این کنگره را بر عهده خواهند داشت.

 حجت الاسلام غلامی با اشاره به سخن مقام معظم رهبری مبنی بر تحول بنیادین در علوم انسانی خاطر نشان کرد: تحول بنیادین علوم انسانی صرفا متولی آن مراجع رسمی کشور نیستند بلکه تک تک پژوهشگران حوزه و دانشگاه در این امر مسئولیت دارند.

وی ادامه داد: در این کنگره در مورد ضرورت و امکان علوم انسانی صحبتی به میان نمی‌آید. اکنون نوبت آن فرا رسیده است که قدم‌های بعدی برداشته شود و محور بحث چگونگی تحول در علوم انسانی است.

رئیس شورای سیاست گذاری نخستین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی ادامه داد: خروجی چنین کنگره هایی باید به عنوان نقشه راه برای دست یابی به علوم اسلامی مورد تایید مراجع رسمی کشور مانند شورای عالی انقلاب فرهنگی رسیده شود.

 وی با بیان اینکه شکل گیری علوم انسانی اسلامی یکی از مباحث مطرح شده پیش از پیروزی انقلاب اسلامی ایران است، عنوان کرد: اقدامات بسیاری برای تولید این علم از پیروزی انقلاب اسلامی ایران تا کنون صورت گرفته است  اما در برخی مقاطع به دلایل مختلف با افت‌هایی روبرو شده است.

 حجت الاسلام غلامی تحول در علوم انسانی را یک فرآیند خواند و تصریح کرد:  رسیدن به  علوم انسانی اسلامی  باید فارغ از هر گونه حرکت سیاسی- جناحی  و خارج از یک مدت زمان مشخص شده تحقق یابد.

وی با اشاره به اینکه در حال حاضر در راستای دست یابی به علوم انسانی اسلامی به دانش اقتصاد اسلامی، حقوق اسلامی، سیاست اسلامی، تعلیم و تربیت اسلامی، اندیشه اسلامی دست پیدا کرده ایم ادامه داد: در حال حاضر برخی از این علوم تحقق یافته اند و مابقی آنها نیز به دلیل جریان سکولار حاکم بر دانشگاه ها تا کنون محقق نشده است.

رئیس شورای سیاست گذاری نخستین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی با تاکید بر اینکه تولید علوم انسانی اسلامی به معنی نفی علوم انسانی فعلی نیست، عنوان کرد: تحول در علوم انسانی باید در فضای آزاد مورد نقد قرار گیرد و امروز این ظرفیت در بین  اساتید و طرفداران تحول در علوم انسانی وجود دارد.

وی با تاکید بر اینکه تولید علوم انسانی اسلامی هدف اصلی ماست، تاکید کرد: به دنبال اسلامی کردن علوم انسانی نیستیم بلکه می خواهیم با تحول زیربنایی در علوم انسانی فعلی، به علوم اسلامی دست یابیم.

حجت الاسلام غلامی همچنان ادامه داد: رویکرد تفریطی به دنبال اسلامیزه کردن همین علوم انسانی است را نمی‌پذیرد. همچنین برخی با نگاه افراطی در پی آنند که علوم انسانی را به‌طور کامل کنار بگذارند و به علوم نقلی اسلام اکتفا کنند که این هم مورد پذیرش ما نیست.

حجت الاسلام غلامی با تاکید بر بهره گیری از رویکرد میانه برای دست‌یابی به علوم انسانی اسلامی  افزود:  این کنگره طی سال‌های آینده به‌صورت هر ساله یا دوسالانه در رشته‌های مختلف علوم انسانی برگزار خواهد شد.

*رسالات کنگره های علمی جریان سازی علمی و فرهنگی است

در ادامه این نشست دکتر عطا‌الله رفیعی آتانی با تاکید بر اینکه اسلامی بودن مهمترین عامل تمایز علوم انسانی ارائه شده در غرب با علوم انسانی اسلامی است، اظهار داشت: ملاک ارزیابی علوم انسانی که ما از آن سخن می گوییم با آنچه که در غرب ارائه می شود، اسلامی بودن و منابع شناختی است. ما به دنبال تولید علوم انسانی اسلامی هستیم تا بتوانیم جامعه را به نحو احسن اداره کنیم و همچنین به مقاصد اسلامی در زندگی خود برسیم.

 دبیر نخستین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی با اشاره به تشکیل ۹ کمیسیون تخصصی در روز برگزاری کنگره  بیان کرد: نقد علوم انسانی متداول، نظریه‌های ممتاز در علوم انسانی اسلامی، طبقه بندی علوم انسانی اسلامی، کاربردی سازی علوم انسانی اسلامی، ارزیابی و آسیب شناسی علوم انسانی اسلامی، رویکردهای رایج به علوم انسانی اسلامی در جهان اسلام و پیوندهای بین رشته ای علوم انسانی و علوم طبیعی عناوین کمیسیون های تخصصی این کنگره است.

رفیعی  با تاکید بر اینکه محورهای اصلی این کمیسیون‌ها در قالب قطب های علمی برای دست‌یابی به علوم انسانی اسلامی است، ادامه داد: تا کنون ۶۳۵ چکیده مقاله و ۴۰۰ مقاله به دبیرخانه نخستین کنگره علوم انسانی اسلامی ارسال شده است که  در این میان ۱۰۰ مقاله با ارزیابی ۲ داور به مرحله بعد راه یافته‌اند.

وی افزود: از بین  مقالات راه یافته به مرحله بعدی، ۳۰ مقاله  برای ارائه در کمیسیون‌های مربوط در روز برگزاری کنگره منتخب شده‌اند.

 وی با اشاره به برگزاری این گنگره در سطح بین‌المللی گفت: اندیشمندانی از کشورهای مختلف  مانند آمریکا، انگلستان، کانادا، هند، مالزی، سنگاپور، ترکیه، تانزانیا و لبنان در این کنگره شرکت و مقالات خود را ارائه خواهند کرد.

رفیعی  جریان سازی علمی را راهی برای تولید علوم انسانی اسلامی دانست و عنوان کرد: ما با برگزاری این کنگره به دنبال تحقق حرکتی انقلابی در راستای تولید علوم انسانی با نگاه مبتنی بر اسلام هستیم و از آنجا که برگزاری این کنگره یک جریان سازی در راستای بومی سازی علوم انسانی محسوب می شود، گام برداشتن در راه تحقق علوم انسانی اسلامی را آسان خواهد کرد.

گفتنی است، کنگره علوم انسانی اسلامی طی سه نشست برگزار می شود که نشست اصلی در ۳۱ اردیبهشت در مرکز همایشهای صدا و سیما با سخنرانی یکی از مسئولان سه قوه افتتاح و با سخنرانی یکی از مراجع بزرگ نیز به پایان خواهد رسید.

شایان ذکر است، همچنین در عصر روز ۳۰ اردیبهشت نشست علمی- تخصصی با حضور بیش از ۵۰ صاحبنظر داخلی و خارجی در مرکز همایش‌های صدا و سیما برگزار می‌شود و نشست دیگری در روز ۲ خرداد در مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) در شهر قم با حضور پژوهش‌گران داخلی و خارجی به زبان انگلیسی برگزار خواهد شد.

به گزارش ستاد خبری نخستین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی حجت الاسلام و المسلمین ناصر جهانیان، با اشاره به ضرورت تحول در حوزه علوم انسانی کشور، گفت: باید از کلیه حوزه های مربوط به علوم انسانی گفتمانی نظام مند ارائه شود اما قبل از آن ابتدا باید جامعه را به سوی پیشرفت سوق داد.

وی در ادامه با اشاره به برخی اقسام اقتصادهای موجود در بدنه علوم اقتصادی جهان، تصریح کرد:  اقتصاد امروز، به بخش های مختلفی تقسیم می شود که قسمتی از آن به اقتصاد خرد، کلان، بین الملل و توسعه اختصاص یافته است که در کشورهای پیشرفته اعمال می شود.

جهانیان افزود: در این میان نظام اقتصاد اسلامی در برابر نظام های اقتصادی برآمده از غرب مانند اقتصاد سوسیالیستی، کمونیستی و … که هرکدام تعریف جداگانه ای دارد، قرار گرفته است.

وی با گریزی به شاخه علوم اقتصاد اسلامی به عنوان بخشی از علوم انسانی اسلامی، اظهار کرد: اندیشه های اقتصادی دین مبین اسلام در قالب شاخه های مختلف از جمله آزادی اقتصادی، بحث مالکیت خصوصی، مالکیت مختلط و … به شکلی کاملاً جامع بسیاری از نیازهای اقتصادی جامعه امروز را پاسخ خواهد داد .

وی یادآور شد : ضروری است تا در زمینه تحول علوم انسانی، بحث کاربردی در به ویژه حوزه اقتصاد اسلامی صورت گیرد .

عضو هیئت علمی گروه اقتصاد پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، ادامه داد: نظام اقتصادی اسلامی به بسیاری از پرسش های اقتصادی که مکاتب دیگر حوزه اقتصاد بدان نپرداخته اند، پاسخ گفته است اما بسیاری با وسعت و جامعیت مکتب اقتصادی اسلامی آشنا نیستند.

جهانیان با تأکید بر لزوم رصد اقتصاد اسلامی و همچنین متغیرهای کلان اقتصادی، به اهمیت تدوین کتاب های جدید  با موضوع علم اقتصاد اسلامی اشاره کرد و گفت :  منابع و مطالب موجود در علوم انسانی اسلامی و به ویژه اقتصاد اسلامی، کاملا مدون و شست و رفته است. وی خاطر نشان کرد : تنها اقدام در بحث تحول علوم انسانی، حرکت به سوی اسلامی سازی علوم انسانی موجود و مشخص کردن محدوده و اهداف آن است.

وی در ادامه ارائه برداشتی صحیح از علوم انسانی بومی را امری ضروری دانست و تصریح کرد: برای تحول در علوم انسانی اسلامی باید ظرفیت های موجود شناسایی شود تا بر اساس نظریه ها و الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی، به مدلی در حوزه علوم اسانی اسلامی به ویژه در حوزه اقتصاد اسلامی برسیم.