به گزارش کمیته اطلاع رسانی از دبیرخانه کنگره،با توجه به استقبال ویژه از نخستین کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی و درخواست‌های مکرر برای تمدید مهلت ارسال چکیده‌ها، بدین وسیله به اطلاع استادان، پژوهشگران و علاقه‌مندان محترم می‌رساند، تاریخ دریافت چکیده مقالات تا ۳۰/۸/۹۰ تمدید شد.
لازم به ذکر است تاریخ دریافت اصل مقاله همان ۱۵ بهمن‌ماه می‌باشد.
به گزارش کمیته اطلاع رسانی از کمیته محتوایی کنگره، ارسال چکیده مقاله در وهله اول فقط به زبان فارسی الزامی بوده و بعد از تایید کمیته محتوایی و علمی همایش چکیده مقاله شما، دریافت چکیده به زبانهای عربی و انگلیسی به همراه اصل مقاله الزامی است.
در انتقال مفاهیم و ارزش‌های اسلامی توجه صرف به نوشتن آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌ها در بیشتر موارد با شکست مواجه خواهد شد. بدون شک بسیاری از مفاهیم دینی تا بدرستی در جامعه فرهنگ‌سازی و با روش‌های مناسب آموزش داده نشود نمی‌توان به راحتی به هدفی که در یک آیین‌نامه ذکر شده است، دست پیدا کرد.
دکتر کامیار صداقت ثمرحسینی در گفت‌وگو با کمیته‌ی خبری نخستین کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی با اشاره به اهمیت ویژه‌ی بحث علوم انسانی اسلامی گفت: در این خصوص باید بدانیم حل مسئله تنها در گرو نوشتن آیین‌نامه و جلسه‌های مکرر سخنرانی، یا تغییر سرفصل‌ها و شعارهای پرنقش و رنگ نیست. با شعاردادن نمی‌توان مبدا میل جامعه یا دانشگاه را تغییر داد.
وی در ادامه افزود: آیین‌نامه‌ای نمی‌توان دانشجویان را با دیوان حافظ آشنا کرد. باید ابتدا ادب نشستن در محضر حافظ را به آنان آموخت، و این صلاحیت می‌خواهد.
استادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در پاسخ به مفهوم و ماهیت علوم انسانی اسلامی گفت: مراد از «علوم انسانی اسلامی» علومی است که در راستای حل نیازهای واقعی (نه کاذب) جامعه‌ی اسلامی باشد. علوم انسانی غیراسلامی هم علومی است که در خدمت به جامعه‌ی اسلامی نباشد.
وی بحران در علوم انسانی کشورمان را به دو صورت کلی دانست و تصریح کرد: یا جامعه از ارزش‌های اسلامی فاصله گرفته است و علوم انسانی در خدمت نیازهای کاذب آن قرار دارد و یا آنکه جامعه، کم و بیش با ارزش‌های اسلامی زندگی می‌کند ولی تولیدات دانشگاه‌ها در خدمت آن نیستند.
دکتر صداقت در تایید صحبت‌هایش با اشاره به حوادث منطقه و بحث بیداری اسلامی ابراز داشت: جالب‌توجه است که برخی از مسئولان تازه متوجه می‌شوند که پژوهش‌های مکتوب درباره‌ی لیبی، یمن، تونس، الجزایر و حتی بحرین بسیار اندک است. مثلاً کدام پژوهش کشور به بررسی موضوع قومیت‌ها و قبایل در لیبی و یا یمن پرداخته است؟
وی در ادامه افزود: سابقه‌ی مطالعاتی کشور را در دهه ۱۳۸۰ شمسی درباره این کشورها مورد بررسی قرار دهید تا عمق فاجعه مشخص شود: «ما شعار اسلام و جهان اسلام سر می‌دهیم ولی درباره‌ی شناختِ آن‌ها احساس نیاز نمی‌کنیم.»
این استاد دانشگاه با تاکید بر لزوم پیگیری موضوع علوم انسانی اسلامی گفت: به باور من باید تعارفات زاید و بی‌جا را کناری گذاشت و به این اندیشید که چرا پس از گذشت سه دهه از انقلاب اسلامی ایران، ما شاهد قرار گرفتن علوم انسانی در مسیری صحیح نیستیم و رهبر معظم انقلاب اسلامی همچنان از وضعیت علوم انسانی در دانشگاه‌ها ناراضی‌اند؟
وی نقش حوزه‌های علمیه در اسلامی کردن علوم انسانی را غیر قابل انکار دانست و با اشاره به کمرنگ شدن آن افزود: حوزه‌های علمیه به جای آنکه بکوشند تا دانشگاه سرمشق‌شان شود باید بکوشند که “خود” باشند. مدرک‌گرایی، تاکید بر نوار به جای حضور در کلاس درس، ترمی شدن، گسترش کتاب‌های کمک آموزشی تستی و شب امتحانی و غفلت از مطالعه‌ی کتاب‌های میراث شیعه و خارج شدن آن‌ها از دایره‌ی درسی، تنها بخشی از پیامدهای سیستم آموزشی نادرست است که در هشدارهای علما بیان شده است و متاسفانه ده‌ها نمونه‌ی آن را خود از نزدیک دیده‌ام.
دکتر صداقت با اشاره به جایگاه علمی علامه جعفری و کلاس‌های درس ایشان افزود: در جایی شنیده‌ام که در یک سخنرانی مرحوم علامه محمد تقی جعفری رضوان الله علیه در پاسخ به کسانی که می‌خواستند سطح مباحث ایشان پایین‌تر بیان شود با دست اشاره کردند که “شما” سطح خود را بالا ببرید. حوزه باید این اشاره دست علامه(ره) را ببیند و معنای آن را درک کند. زیرا در غیر این‌صورت نمی‌تواند معیار و الگویی برای علوم انسانی اسلامی بشود.
وی در بخش دیگری از سخنان خود لزوم توجه به فضای فرهنگی دانشگاه‌ها را متذکر شد و تصریح کرد: باید مبارزه‌ای بی‌امان و سازش‌ناپذیر را با فساد در مراکز آموزشی و دانشگاهی کشور آغاز کرد. دکتر فرامرز رفیع‌پور در کتاب موانع رشد علمی ایران ده‌ها مورد فساد (در ابعاد مختلف) در نظام دانشگاهی کشور را ذکر می‌کند که ما را بی نیاز از بیان آن‌ها کرده است. تا وضعیت چنین باشد مواردی چون تدوین سرفصل‌های علوم انسانی چیزی فراتر از یک سرگرمی زاید نخواهد بود.
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات امام علی علیه‌السلامدر پایان با اشاره به نحوه‌ی سمت و سو دادن به نیازهای جامعه افزود: باید نیازهای جامعه را به پرسش‌هایی جهت حل آن‌ها تبدیل کرد. مشکل علوم انسانی اسلامی در داخل کتاب‌ها و یا محدود به مراکز آموزشی نیست. مدیریت سالم مقدم بر آن‌هاست. به تعبیر مرحوم شهریار تبریزی «عالمی صالح درآمد عالمی اصلاح کرد».
پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، بسیاری از کارشناسان و تحلیل‌گران بر این نکته اذعان نمودند که آنچه باعث این فروپاشی شد نه جنگ سرد نظامی و سیاسی، بلکه جنگ سرد فرهنگی بود؛ در واقع زمانی که غرب تمام توان و نیروی خود را بر از بین بردن اندیشه‌ها و فرهنگ این منطقه با انواع ابزارها و ترفندها، بویژه ابزارهای رسانه‌ای بسیج نمود، براحتی توانست امپراتوری شرق را، بدون آنکه حتی تیری شلیک کند، تحت تاثیر باورها و اعتقادات خویش، از درون نابود سازد.
حجت الاسلام دکتر سید حسین میرمعزی در پاسخ به سوالی مبنی بر لزوم پیگیری موضوع علوم انسانی اسلامی گفت: علوم انسانی مبتنی بر مبانی غرب نرم افزار کارآمدی برای تهاجم فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و سایر انواع تهاجم است و بهترین و اساسی‌ترین راه برای دفاع در برابر این تهاجم تولید علوم انسانی اسلامی است.
عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با اشاره به مفهوم علوم انسانی اسلامی تصریح کرد: مقصود از علوم انسانی اسلامی- ایرانی علومی است که در راستای انجام سه وظیفه‌ی ترسیم وضعیت مطلوب، آسیب شناسی وضعیت موجود و ارائه راهبرد تغییر و حرکت به سمت وضعیت مطلوب، گرایش‌ها، رفتارها و روابط انسانی را مورد مطالعه قرار دهد.
وی در ادامه افزود: روش‌ها و نظریاتاین علوم باید دارای دو ویژگی اساسی باشد: اول آنکه مبتنی بر مبانی معرفت شناختی و هستی شناختی و انسان شناختی اسلام باشد و در چارچوب ارزش‌های اسلامی که در قالب اخلاق و فقه اسلامی تجلی می‌یابد، قرار گیرد. و دوم آنکه مطابق با فرهنگ، تاریخ، شرایط طبیعی و جغرافیایی و سایر ویژگی‌های بومی ایرانباشد.
حجت الاسلام دکتر میرمعزی در پایان با اشاره به لزوم دست‌یابی به یک استراتژی بلندمدت، کلان و ملی به منظور تداوم پیگیری موضوع علوم انسانی اسلامی بیان کرد: در این راه باید از اقدامات و تصمیمات موضعی و کوتاه مدت نیز بپرهیزیم.
تحول در علوم انسانی که گاه از آن به عنوان بومی‌سازی و یا اسلامی‌سازی محتوای دروس یاد می‌کنیم، دغدغه‌ی بسیاری از استادان دانشگاه، استادان حوزه و دانشجویان بوده است لیکن در مورد نوع این تغییرات اختلاف نظرهایی هم وجود دارد.
کمیته‌ی خبری نخستین کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی در همین راستا گفت‌وگوهایی را با شخصیت‌های برجسته حوزوی و دانشگاهی انجام داده است که در ادامه با یکی از این دیدگاه‌ها آشنا می‌شویم.
حجت الاسلام دکتر سیدرضا حسینی در پاسخ به مفهوم و ماهیت علوم انسانی اسلامی گفت: علوم انسانی اسلامی مفهومی است در کنار مفاهیم مکتب و نظام اسلامی و به شاخه‌هایی از دانش اطلاق می‌شود که در چارجوب مکتب و جهان‌بینی اسلامی به بررسی، شناخت، تجزیه و تحلیل و تبیین مفاهیم، روابط و پدیده‌های موجود در عالم فرد و جامعه انسانی می‌پردازند.
وی این علوم را مربوط به یک رشته خاص نداسته و افزود: اقتصاد، جامعه‌شناسی، روانشناسی، مدیریت، حقوق، روانشناسی و… شاخه‌هایی از این علوم به شمار می‌روند.
عضو هیات علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با اشاره به صدمات جبران‌ناپذیری که عدم توجه به تغییر بنیادین در علوم انسانی به بار خواهد آورد، تصریح کرد: با عنایت به این که علوم انسانی هویت‌ساز هستند و اداره امور جامعه اسلامی نیز لزوماً باید بر مبنای تعالیم و راه حل‌های اسلامی صورد پذیرد، هرگونه تاخیری در تأسیس علوم انسانی اسلامی زیان‌های جبران‌ناپذیری بر حاکمیت ارزش‌ها و آرمان‌های انقلاب اسلامی خواهد گذاشت. از این رو تردیدی در لزوم پیگیری این موضوع نیست. هر چند که تحقق کامل این هدف ممکن است به سال‌ها کار و تلاش مستمر نیاز داشته باشد و در طول زمان به بار نشیند.
دکتر حسینی تخصیص بودجه مناسب برای تغییر و تحول در علوم انسانی، تعیین مسئول و متولی مخصوص برای آن، تدوین برنامه درازمدت برای اسلامی سازی علوم، سفارش تحقیق به مراکزتحقیقات اسلامی و الزام دستگاه‌ها به استفاده ازراه‌حل‌های اسلامی ارائه شده وتأسیس رشته‌های آموزشی درمقاطع دکتری و سپس کارشناسی‌ارشد وکارشناسی را از راه‌های تداوم پیگیری موضوع علوم انسانی اسلامی معرفی می‌کند.