کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی

رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت وفلسفه:

تحول در حوزه علوم انسانی مقدمه پیشرفت معرفتی و علمی در جامعه

به  گزارش ستاد خبری نخستین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی، حجت الاسلام و المسلمین عبدالحسین خسروپناه با اشاره به مؤلفه های موجود درشاکله علوم انسانی مبتنی بر مبانی اسلام، گفت: علوم انسانی اسلامی متشکل از مجموعه گزاره هایی است که با روش عقلی، تجربی و نقل دینی به توصیف انسان تحقق یافته، انسان مطلوب و همچنین چگونگی تغییر انسان تحقق یافته به انسان مطلوب در راستای تعالی انسان می پردازد.

وی با اشاره به ارتباط عمیق علوم انسانی اسلامی با الگوی اسلامی پیشرفت، عنوان کرد: الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، عرصه های مختلفی را به لحاظ بعد معرفتی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی شامل می شود که برای رشد مادی و معنوی در راستای تعالی انسان به وجود آمده است.

خسروپناه با تأکید بر معرفتی بودن تعالی انسان، خاطر نشان کرد: تعالی انسان به لحاظ موضوع و روش به علوم مختلف از جمله علوم انسانی و طبیعی تقسیم می شود.

وی افزود: تحول در علم و معرفت نخستین گام به سوی پیشرفت محسوب می شود. تحول در علوم به ویژه علوم انسانی مقدمه پیشرفت معرفتی و علمی و سپس پیشرفت های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی است.

وی با اشاره به نقش و جایگاه دین در بدنه علوم انسانی، گفت: علوم انسانی به لحاظ روش شناسی معرفت اقسام مختلفی دارد و این تقسم بندی بدان معناست که می توان برخی پرسش های انسان شناختی را از طریق قرآن و سنت، برخی دیگر را از طریق حق و بخشی را به وسیله تجربه و مشاهده پاسخ داد.

رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت وفلسفه تصریح کرد: شناخت انسان از طریق عقل و دین و شناخت انسان تحقق یافته از طریق تجربه به دست می آید اما در این میان اگر در جست وجوی یافتن باید و نبایدهای تغییر انسان تحقق یافته به انسان مطلوب باشیم باید از مباحث دینی بهره ببریم.

خسروپناه ادامه داد: علوم انسانی مثلثی سه ضلعی است که به توصیف انسان مطلوب٬ تحقق یافته و چگونگی تغییر انسان تحقق یافته به انسان مطلوب می پردازد که در این رهگذر، دین درصدد آن است که انسان مطلوب را به بشر معرفی و راهکار تغییر انسان موجود به انسان مطلوب را ارائه دهد.

وی با تاکید بر امکان تحقق تولید علوم انسانی اسلامی با دارایی های فعلی موجود در کشور، خاطر نشان کرد: انسان مطلوب در میراث فلسفی و تفسیری ما به خوبی تببین و معرفی شده است. همچنین در مباحث فقهی، اخلاقی و عرفان عملی نیز به باید و نبایدهایی پرداخته اند که به موضوع تغییر انسان می پردازد.

خسروپناه با تاکید بر اینکه ترویج علوم انسانی اسلامی به معنای نفی کامل علوم انسانی برگرفته از غرب نیست، گفت: بخشی ازعلوم انسانی غربی درصدد توصیف انسان تحقق یافته ای است که بر اساس روش تجربی به دست آمده که این دستاورد می تواند جزو روش هایی باشد که مددیار علوم انسانی اسلامی در تغییر انسان می شود.

رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه تصریح کرد: انسان مطلوب در علوم انسانی غربی و همچنین برخی باید و نبایدهایی که این علوم برای تغییر  انسان موجود به انسان مطلوب ارائه می دهد مورد تائید ما نیست.

وی افزود: البته علوم غربی که به توصیف انسان محقق می پردازد و یا بعضی باید و نبایدهای ارائه شده در مورد تغییرانسان می تواند در علوم انسانی اسلامی نیز مفید واقع شود.

رئیس دانشگاه معارف اسلامی، تولید علوم انسانی اسلامی را انقلابی در حوزه دانش دانست.

 به گزارش ستاد خبری نخستین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی، حجت الاسلام و المسلمین ابراهیم کلانتری با اشاره به چیستی ” علوم انسانی” اظهار کرد: بر اساس دیدگاه رایج در فضای دانشگاهی و حوزوی، علوم انسانی به گروهی از علوم، دانش ها و رشته هایی گفته می شود که به صورت مستقیم و غیر مستقیم سرشت انسان، توانایی های منحصر به فرد  او، فرهنگ ها و ارزش های انسانی، رفتارها و روابط اجتماعی را مورد مطالعه قرار می دهد.

وی فرآیند تولید علوم انسانی اسلامی را مورد تائید اسلام دانست و گفت: در این علم شناخت انسان و تمام حالات روحی، روانی، تعاملات اقتصادی و معرفتی بر اساس مبانی و زیرساخت های اسلامی تعریف می شود.

کلانتری علوم انسانی اسلامی را کاری تاسیسی عنوان کرد و افزود: اسلامی سازی علوم انسانی فعلی یک کار “تزئینی” است. در تولید این علم تمام تلاش ها باید معطوف به این باشد که بر اساس جهان بینی حق و با بهره گیری از منابع اصیل اسلامی به تاسیس یک سلسله از دانش ها و علوم مورد نیاز جامعه انسانی دست یابیم.

 رئیس دانشگاه معارف اسلامی، عرف حاکم بر علوم انسانی فعلی را از اصلی ترین مانع در راه تولید علوم اسلامی دانست و خاطر نشان کرد: شرایط حاکم بر علوم انسانی رایج، راه را بر هرگونه تحول و نوآوری مسدود ساخته است. البته این اختصاص به علوم انسانی هم ندارد، در علوم طبیعی و الهیات، فلسفه و کلان نیز به همین صورت است.

وی با اشاره به تفاوت بومی سازی و اسلامی سازی علوم انسانی اظهار داشت: وقتی می گوییم دانش و علم باید بخشی از نیازهای بومی را تأمین کند، منظور نیازهای دینی است. زمانی که حرف از اسلامی سازی به میان می آید به این معناست که باید اصول، مبانی و ارزش هایی که مورد توجه اصیل دین است در علوم انسانی پر رنگ تر دیده شود.

 حجت الاسلام کلانتری با تاکید بر اینکه شرایط تولید علوم انسانی اسلامی با دارایی های علمی فعلی امکان پذیر است، تصریح کرد: امروز علاوه بر تولید مقالات و مجلات علمی  و پژوهشی متفاوت در این زمینه، به برکت انقلاب اسلامی اندیشمندان جوان و متفکری داریم که قدرت تولید علم در این زمینه را دارند.

وی ادامه داد: دستیابی به علوم انسانی اسلامی کارکوچک، ساده و سطحی نیست که در کوتاه مدت اتفاق بیفتد، بلکه یک انقلاب بزرگ در حوزه دانش است که باور، عزم ملی، تلاش همه جانبه و سخت کوشی متخصصان را می طلبد.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه علوم انسانی اسلامی را یکی از زیرساخت‌های اساسی تمدن اسلامی دانست.

 به گزارش ستاد خبری نخستین کنگره علوم انسانی اسلامی،  حجت الاسلام و المسلمین مسعود آذربایجانی مراحل علوم انسانی اسلامی را مرتبط با علوم معنادار انسان دانست و اظهار کرد: علوم انسانی اسلامی رفتارها، احوالات و در حقیقت فرآیند هایی که محوریت آن انسان است را شامل می شود و چون قید اسلامی را به همراه خود دارد مبانی اش باید از اسلام استخراج شود.

وی افزود: مبانی هستی شناسی، انسان شناسی، معرفت شناسی و ارزش شناسی چهار حوزه ای است که باید با بهره گیری از آیات قرآن در چارچوبی منسجم در علوم انسانی اسلامی تبیین شوند.

حجت الاسلام آذربایجانی تولید علوم انسانی متناسب با فرهنگ و نیازهای جامعه را مهم دانست و گفت: منظور از اسلامی شدن علوم انسانی داشتن دغدغه های ارزشی متناسب با مبانی دینی است.

 وی ادامه داد: یعنی علمی که در آن خداوند در حیطه جهان و جامعه نادیده گرفته نشود، انسان تنها از بعد مادی ارزیابی نشود و مرگ پایان حیات او نباشد.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با اعتقاد بر اینکه تولید علوم انسانی اسلامی به معنای نفی علوم انسانی فعلی نیست، بیان کرد: علوم انسانی فعلی محصول عقلانیتی است که با مبانی اسلامی مطابقت ندارد. در واقع براساس عقلانیت جنبه های فرهنگی شکل گرفته است.

وی عنوان کرد: بخش هایی از علوم انسانی فعلی با علوم انسانی اسلامی منافات دارد که باید آن قسمت ها را کنار بگذاریم و متناسب با اسلام آن را باز تولید کنیم.

حجت الاسلام آذربایجانی علوم انسانی اسلامی را یکی از زیرساخت‌های اساسی تمدن اسلامی خواند و افزود: آن بخش از علوم که مبتنی بر مبانی انسان‌شناسی و معرفت‌شناسی است را می‌توان اسلامی کرد اما از آن‌جا که این حرکت از جنس تولید علم است، با نگاه سطحی و شتاب‌زده به نتیجه نخواهد رسید چرا که نیازمند نظریه‌پردازی، نوآوری و استفاده از روش‌های نقد در علوم انسانی فعلی است.

از امشب برنامه پگاه تحول، سلسه مباحث ویژه نخستین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی را که با حضور تنی چند از صاحبنظران و اندیشمندان برگزار میشود میتوانید روزهای شنبه، دوشنبه، سه شنبه و پنج شنبه به مدت سه هفته از شبکه ۴ سیما بعد از اخبار ۲۰ ملاحظه فرمایید.

دومین جلد از ویژه نامه علوم انسانی اسلامی در قالب فصلنامه «صدرا» با مدیرمسئولی رضا غلامی و سردبیری عطاء الله رفیعی آتانی و با سردبیری مسعود معینی (سردبیر میهمان) که از سی‌ام اردیبهشت تا دوم خرداد برگزار می‌شود، منتشر شد.

این شماره از ویژه‌نامه اختصاص به گفت‌وگوهایی با محوریت ماهیت علوم انسانی اسلامی با حجت الاسلام والمسلمین دکتر احمد واعظی، استاد دکتر مهدی گلشن، دکتر احد فرامرز قراملکی، حجت الاسلام و المسلمین دکتر حمید پارسانیا، دکتر ابراهیم برزگر، دکتر علیرضا قائمی‌نیا، دکتر نجف لکزایی، دکتر منوچهر محمدی، دکتر عبدالحسین خسروپناه، دکتر محمد فتحعلی خانی، دکتر پرویز امینی و حجت الاسلام والمسلمین رضا غلامی دارد.

همچنین در این شماره دیدگاه‌های استاد دکتر رضا داوری اردکانی، طه جابرالعلوانی، حسن حنفی، سید محمد نقیب العطاس و اسماعیل فاروقی علوم انسانی اسلامی مورد بررسی قرار گرفته است.

برای تهیه شماره اول فصلنامه صدرا می‌توانید با شماره تلفن ۸۸۵۰۳۳۴۱ (۰۲۱) و ۸۸۵۰۵۴۰۲ (۰۲۱) تماس بگیرید.