به گزارش روابط عمومی مرکز صدرا به نقل از مجمع عالی علوم انسانی اسلامی، دکتر مهدی عاشوری امروز ۷ شهریور در نشست تبیین نظریه اعتباریات علامه طباطبایی(ره) در دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم در قم گفت: نظریه اعتبارات، اصالتا انسان شناختی است.
وی افزود: علامه طباطبایی در مقاله ششم اعتباریات به اعتباریات اعم و اخص تقسیم میکند؛ در این زمینه سوالی مطرح است که ظرف تحقق اعتباریات کجا است؟ اگر بخواهیم جنبههای نظری اعتباریات در انسانشناسی در حیات انسان را نشان بدهیم ابتدا باید مشخص کنیم که شان حدود اعتباریات چیست.
پژوهشگر فلسفه اسلامی بیان کرد: تقریرهای مختلفی از نظریه اعتباریات بیان شده است؛ نخستین تقریر، تقریر منطقی است که نکته آن اعتباریات به مثابه مشهورات است و مدعی آن نیز آن است که در مورد اعتباریات برهان جاری نمیشود.
وی افزود: تقریر دوم معرفت شناختی است که نکته آن ما بازاء ادراکات اعتباری در ظرف توهم است؛ مدعیاش نیز آن است که ادراکات اعتباری صدق و کذب ندارند.
عاشوری اظهارکرد: تقریر فرااخلاق، تقریر دیگر است که نکتهاش آن است که در هر اندیشه اعتباری مفهوم ضروررت بر غیر شی خود اطلاق شده است و مدعی آن حسب و قبح تابع احساسات و اعتبارها است؛ تقریر بعدی تقریر انسان شناختی است.
این پژوهشگر فلسفه اسلامی بیان کرد: ارکان اعتبار دارای چند عنصر است که شامل محل اعتبار، مبداء اعتبار، امر اعتباری، اعتبار کننده، وجه اعتبار و آثار اعتبار است.
وی با طرح این پرسش که ظرف تحقق امور اعتباری چیست؟ بیان کرد: علامه برای پاسخ به مساله چیستی ماهیت دو دیدگاه را مطرح میکند؛ اولین آن دیدگاه ذهنی بودن ماهیت است؛ ماهیت و حدی که بر شی اطلاق میشود هم در عنوان اولی شی یعنی حمل ماهیت بر شی خود و هم در عنوان ثانوی اعطا شده است؛ یعنی اطلاق اعتباری بر شی دیگر از سنخ اندیشه هستند با این تفاوت که رابطه شی با عنوان اولی ذاتی و با عنوان ثانوی اعتباری است؛ علم به عنوان اولی حصولی است ولی ادراک عنوان ثانوی و غیر حقیقی است و نمی توان برهان بر آن اقامه کرد.
این پژوهشگر فلسفه اسلامی یادآورشد: دیدگاه تحقق تبعی ماهیت دومین دیدگاه در این زمینه است؛ زمانی که یک اعتبار معقول است و امر اعتباری واقعیت خارجی پیدا میکند که نحوی از تناسب میان محل اعتبار و مبدا اعتبار وجود داشته باشد که این تناسب منشا اعتبار شود و آن اعتبار را مواجه سازد.
وی گفت: آثاری که از یک موجود صادر میشود ناشی از وجود آن است؛ پس آثار حقیقی واقعیت اعتباری ناشی از وجود اعتبار است؛ واقعیتهای اعتباری در حیات انسانی شامل مبادی صدور فعل از انسان، شان وجود شناختی مصنوعات فناورانه، شان وجودشناختی واقعیتهای اجتماعی، هستی شناسی و واقع نمایی ادراکات ویژه است.
عاشوری در خصوص این سوال که شان وجودشناختی مصنوعات فناورانه چیست؟ بیان کرد: در اینجا محل اعتبار، اشیا مرکب مختلفی که به عنوان مرکب فاقد ذات مشترک هستند ولی حتی ممکن است جنسهای مختلف داشته باشند ولی کارکردی مشابه دارند.
وی گفت: مبدا اعتبار نیز وحدت شخصی یک مصنوع و وحدت نوعی مصادیق یک دسته از اشیا یا کارکرد یکسان است و امر اعتباری نیز شامل وحدت شی مرکب است؛ اعتبار کننده نیز سازنده و کاربر مصنوع فناورانه است و وجه اعتبار نیز طبقه بندی اشیا است و کارکرد مصنوع نیز آثار اعتبار است.
این پژوهشگر فلسفه اسلامی در پایان بیان کرد: کلان نظریههای انسانشناسی نوصداریی در زمینه نظریه حدوث جسمانی نفس و نظریه فطرت و نظریه اعتباریات است.
انتهای پیام