به گزارش روابط عمومی مرکز صدرا به نقل از دبیرخانه دائمی کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی، صبح پنجشنبه ۱۹ اسفند ماه ۱۳۹۵، حجت‌الاسلام رضا غلامی رئیس شورای سیاست‌گذاری و دکتر عطاءالله رفیعی آتانی دبیر علمی به همراه جمعی از دست‌اندرکاران کنگره در حرم کریمه اهل بیت(ع) حضور یافتند و پس از زیارت مضجع نورانی حضرت معصومه سلام الله علیها، با آیت الله سعیدی، تولیت آستان مقدس دیدار کردند.
در ابتدای این جلسه حجت‌الاسلام رضا غلامی پس از ارائه‌ی گزارشی از همایش‌های ملی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، کنگره‌های بین‌المللی علوم انسانی اسلامی و نشست‌های تخصصی علمی، چگونگی انتخاب کاندیداهای جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی را تشریح کرد.
وی پس از بیان توضیحی مختصر از وضعیت فعلی علوم انسانی اسلامی گفت: ورود فضلای حوزه و دانشگاه و همگرایی جهت پویایی علوم انسانی و فراوری علمی مباحث یک نیاز جدی برای تحول این علوم است.
رئیس مرکز پژوهش‌های علوم انسانی اسلامی در ادامه تصریح کرد: نسبت به آنچه که در گذشته بودیم خیلی پیشرفت داشته‌ایم اما نسبت به آنچه باید باشیم هنوز خیلی فاصله داریم و استفاده از تجربیات اساتید فن در حوزه‌ی اقتصاد اسلامی، روانشناسی اسلامی و… که در سطح جهانی نظریه‌پرداز هستند در این مرکز پژوهشی نسبت به گذشته بیشتر شده است.
در ادامه‌ی این جلسه دکتر عطاء الله رفیعی آتانی دبیر علمی کنگره ضمن تاکید بر جایگاه علوم انسانی اسلامی، در توضیحی مفصل به فعالیت کمیسیون‌های کنگره و نشست‌های تخصصی برگزارشده تاکنون اشاره کرد و گفت: دستاوردهای علوم انسانی اسلامی حتی از دستاوردهای هسته‌ای هم بالاتر است اما این علوم نسبت به جایگاهی که باید داشته باشد، هنوز فاصله‌ی زیادی دارد.
عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت ایران در ادامه با توضیحی در مورد چگونگی برگزاری مراسم‌های باشکوه سه کنگره‌ی گذشته افزود: در حال حاضر دبیرخانه‌ی کنگره با بیش از ۲۰۰۰ پژوهشگر و استاد حوزه و دانشگاه ارتباط مؤثر و جدی دارد و علاوه بر انتشار چندین کتاب در حوزه‌ی فلسفه‌ی علوم انسانی اسلامی، در ۲۲ جلد مجموعه مقالات همایش‌های گذشته‌ی خود را منتشر کرده است.
وی در پایان صحبت‌های خود با اشاره به آنکه در جهان تنها شیعه‌ی اعتقادی و معنوی را می‌شناسند تا شیعه‌ی علمی، تصریح کرد: ما برای ترجمه و معرفی دستاوردهای علمی خود به جهان بسیار ضعیف عمل کرده‌ایم و معارف ما به خارج از مرزهای ایران انتقال داده نشده است.
در ادامه آیت الله سید محمد سعیدی تولیت آستان مقدس حضرت معصومه(س) گفت: تجربه ثابت کرده که هر انقلابی یک تحول شکلی و یک تحول بنیادین ماهوی دارد و اگر تحول محتوایی و ماهوی به همراه تحول شکلی و ساختاری نباشد، انقلاب از مسیر اصلی خود خارج خواهد شد.
امام جمعه‌ی قم در ادامه افزود: عبادت و اجتناب از طاغوت باید در کنار همدیگر باشند و انسان برای اینکه بتواند طاغوت را از بین ببرد باید از گوهر عبادت برخوردار باشد.
تولیت آستان مقدس حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها، با تبیین اقدامات بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران در راستای انسجام بخشی به تحول شکلی انقلاب اسلامی، خاطر نشان کرد: حضرت امام خمینی(ره) به برکت خون شهیدان و امدادهای غیبی و اتحاد مردم، تحول شکلی را در انقلاب به سامان رساندند و به معنای واقعی کلمه در مدت زمان عمر شریفشان که به عنوان رهبر جمهوری اسلامی بودند در تبیین و استقرار تحول شکلی رسالت خود را انجام دادند.
وی اظهار داشت: در حال حاضر با هدایت و رهنمودهای مقام معظم رهبری، باید تحول ماهوی و محتوایی، از درون ایده‌های نخبگان و فضلای حوزه و دانشگاه شکل بگیرد.
آیت الله سعیدی در ادامه گفت: در بحث تحول بنیادین و محتوایی باید اهدف و ایده‌ها به طور شفاف و روشن بیان شود و همان‌طور که تفکر انقلاب در تحول شکلی با عناوین و اشکال مختلف تبیین می‌شود باید به همین منوال در تحول بنیادین ماهوی فعالیت‌ها انجام شود.
در انتهای این دیدار، جایزه‌ی دکتر عباس میرآخور، برگزیده‌ی دومین دوره‌ی جایزه جهانی علوم انسانیِ اسلامی شامل ۲۰ سکه تمام بهارآزادی و تندیس جایزه طبق توصیه ایشان به آستان مقدس حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها، اهداء شد.
دومین مراسم اعطای جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی همزمان با اختتامیه‌ی سومین کنگره، آبان ماه ۱۳۹۴ در قم برگزار شد.
متن پیام دکتر میرآخور:
دکتر عباس میرآخور به دلیل مشغله‌های کاری در خارج از کشور نتوانست در این جلسه شرکت کند. متن پیام وی به دبیرخانه جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی از این قرار است:
«اللهم صل علی محمد وآل محمد وعجل فرجهم والعن اعدائهم اعظم الله اجورنا و اجورکم بمصائب الحسین علیه السلام و جعلناو ایاکم من الطالبین بثاره مع ولیه الامام المهدی من آل محمد علیهم السلام
ثنای خداوند متعال، سلام و صلوات بر پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و تسلیت به مناسبت شهادت سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین (علیه السلام) و یاران با وفای او سلام الله علیهم اجمعین.
در آغاز لازم است از زحمات و تلاش‌های کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی برای فعالیت جهت گسترش تحقیقات در زمینه علوم انسانی اسلامی من جمله اقتصاد اسلامی و برپایی اجلاس سالانه و اعطای جایزه به پژوهشگران تشکر و قدردانی کنم و با اذعان به اینکه خود را شایسته جایزه اعطایی نمی‌دانم اعتقاد دارم تکیه بر خزائن، معارف قرآن و عترت همراه با بهره‌گیری از اکتشافات و دریافت‌های علمی و تحلیلی در زمینه علوم انسانی معاصر، امکان دستیابی به پارادایمی محکم و موثر را برای حل مشکلات جوامع انسانی میسر می‌سازد. لذا اقدام مرکز تحقیقاتی صدرا در تأسیس و تشکیل کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی و تلاش‌های محققانه را در این زمینه قدمی مبارک می‌دانم. واقع‌گرایی دقیق و مناسب با زمان، مکان و بین نسلی از ویژگی‌های دین اسلام است. به مصداق (کل الحول عند آل الرسول) تحقیق و تفحص در معارف اسلامی و در یک چارچوب تحلیلی، دقیق و پویا بلاشک راهگشایی موثر در حل مسائل اجتماعی و اقتصادی و سیاسی جوامع بشری است.
معارف و رهنمودهای نهفته در دو قرن و نیم زندگانی، اقدامات، اعمال، فرمایشات و بالأخره تقریرات و دستورات پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و امامان معصوم از اهل بیت او (صلوات الله علیهم اجمعین) مبنای دستیابی به یک شناخت تخصصی، تحلیلی و جامع در علوم انسانی می‌باشد به شرط آن که با استفاده از فنون و علوم معاصر همراه و بر معرفت دقیق طبیعت و ذاتیات جامعه انسانی استوار باشد.
نشر فرهنگ علم اقتصاد اسلامی به مصداق آیه شریف (لِکُلٍّ جَعَلْنَا مِنکُمْ شِرْعَهً وَمِنْهَاجًا (آیه ۴۸ مائده)) بر پایه نهج کتاب و عترت، شناخت اجتهادی اقتصادی مناسب هر جامعه هم به معرفت بالا از کتاب، عترت و هم به فنون تحلیلی علم اقتصاد معاصر محتاج است که به دستیابی به یک پارادایم موثر علم اقتصاد اسلامی برسد.
بحمدالله زحمات زیادی در این مسیر به وسیله‌ی نخبه‌های معارف و فرهنگ اسلامی با شناخت قوی از قرآن و سیره و تعالیم والای امامان (صلوات الله علیهم اجمعین) انجام گرفته است. کتب گران قدر فلسفتنا و اقتصادنا شهید محمد باقر صدر (رضوان الله تعالی) و بسط و گسترش فکری آن‌ها توسط شاگردان و پیروان آن شهید، پارادایم مذهب اقتصادی اسلامی را به جهان اسلام ارائه فرمودند. سپس به برکت انقلاب اسلامی، تحقیق و تفحص و تلاش پژوهشگران مانند مجلدات کم نظیر الحیاه براداران حکیمی که جزاهم الله خیر الجزاء عن الاسلام و مانند زحمات آقای دکتر سید رضا حسینی در جمع آوری احادیث مربوط به توسعه اقتصادی نمونه‌های ارزشمندی از زحمات بی‌دریغ و پرارزشی هستند که همراه با استفاده از فنون تحلیلی علم اقتصاد معاصر در هرمنوتیکی جدید اقتصادی از تعالیم کتاب و عترت گذر از مذهب اقتصادی اسلامی و دسترسی به پارادایم علم اقتصاد اسلامی را میسر می‌سازد.
تلاش‌های نسل فعلی محققان حوزوی و دانشگاهی در ارائه الگوهای نظری کاربردی و سیاستی طلیعه حرکت کشف هرمنوتیک جدید است که پایه‌گذار آن کتاب منحصر بفرد اقتصاد صدر اسلام جناب دکتر سید کاظم صدر بود که تحلیلی است تکنیکی و تخصصی از سیاست‌های اقتصادی رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) در مدینه و تداوم آن‌ها بوسیله مولای متقیان امیر المومنین علی (علیه اسلام) با استفاده از ابزارهای علم اقتصاد معاصر. این کتاب فتح باب هرمنوتیک اقتصادی آیات و احادیث، رفتار و تقریرات پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) و امامان از خاندان او (صلی الله علیهم اجمعین) و شروع حرکت‌گذار از مذهب اقتصادی اسلامی و تدوین علم اقتصاد اسلامی بود. بحمدالله این حرکت توسط شاگردان ایشان تداوم داشته است. مجموعه این تلاش‌ها نه فقط موجب غنی سازی علم اقتصاد اسلامی شده بلکه پایه و اصول برای استخراج سیاست‌های اقتصادی با تکیه بر نهج کتاب و عترت همراه با فنون تحلیلی اقتصادی معاصر می‌باشد.
جهت روشن شدن مطالب فوق می‌توان مثالی ارائه کرد. به مصداق آیه شریفه ۹۶ سوره مبارک الاعراف که (لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَى آمَنُواْ وَاتَّقَواْ لَفَتَحْنَا عَلَیْهِم بَرَکَاتٍ مِّنَ السَّمَاءِ وَالأَرْضِ وَلَـکِن کَذَّبُواْ فَأَخَذْنَاهُم بِمَا کَانُواْ یَکْسِبُونَ) جوامع اسلامی و غیر اسلامی معاصر در مسائل فقر و بیکاری و نابرابری اقتصادی، اجتماعی و سیاسی قانونی غوطه ورند. این آیه شریفه رشد انسانی اقتصادی اجتماعی را مرهون ایمان و تقوی معرفی می‌کند و کل آیه کریمه تئوری توسعه اقتصادی فردی و اجتماعی انسان را از نظر خالق متعال بیان می‌کند.
استفاده از هر هرمنوتیک اقتصادی بیان شده در تحقیقات ژرف و پیگیر متخصص در فرمایشات قرآن و بیانات، سیاست‌ها، تقریرات، ادعیه و اقوالات مستند عترت در طول دو قرن و نیم زندگانی و تجربه‌های اجتماعی و عینیت گرامی رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) و امامان از خاندان او (صلی الله علیهم اجمعین) می‌تواند مبانی علمی ـ عملی ایمان و تقوی را در مجموعه‌ای از دستورها، احکام و قوانین حاکم بر رفتار اقتصادی فردی و اجتماعی استنباط نموده و ارائه کند.
این چنین تلاشی محققانه در تدوین احکام حاکمه بر رفتار، بیانگر فرق مهمی بین علم اقتصاد معاصر و علم اقتصاد اسلامی است. در شیوه کشف قوانین رفتاری که اولی بر اساس دید و تجربه و تحلیل واقعیت‌های رفتاری انسان‌ها در جامعه آن‌ها را شناسایی و ارائه می‌کند و علم اقتصاد اسلامی احکام و قوانین رفتاری را از منابع قرآنی، نبوی و امامان اهل‌بیت (صلوات الله علیهم اجمعین) استخراج نموده و سیاست‌های انگیزه‌ای را جهت انطباق رفتار عینی و رفتار انتظاری با معیارها و سرمشق‌های بدست آمده را تبیین می‌نماید. برای مثال اولین آیه سوره مبارکه مائده یا اَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اَوْفُوا بِالْعُقُودِ بالاجماع یکی از احکام حاکمه بر رفتار اقتصادی فردی اجتماعی که مسلمانان ملزم به اجرای بلا استتاء آن هستند بیان شده در حالی که در اقتصاد معاصر دید و تجربه و تحلیل به این نتیجه رسیده است که مراعات این اصل رفتاری در اجتماع اثراتی مثبت در پایین رفتن هزینه‌های مبادله، افزایش کارایی مبادلات، ارتقای کارایی اقتصادی و بالطبع موجب کاهش فقر و بیکاری خواهد شد. در واقع در این تحقیقات علم اقتصاد تأثیر فرمایش خداوند متعال در آیه کریمه است.
مسئولیت دانشمندان متفکر و صاحب نظران علوم انسانی اسلامی استفاده از ذخایر گرانقدر که از قرآن مجید و عترت پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) و عترت او که (صلی الله علیهم اجمعین) به نسل جدید این پژوهشگران رسیده همراه با پیشرفت‌های فنی علوم انسانی معاصر قوانین و احکام حاکمه بر رفتار انسان‌ها و اجتماعات آنان را به هرمنوتیک منطبق بر استعدادات علمی عقلی این نسل از انسان‌ها را تنظیم و بر اساس آن سیاست‌های اقتصادی اجتماعی تعلیمی جهت تطبیق رفتار عینی انسان‌ها با رفتار انتظاری در قرآن و سنت پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) و امامان (صلی الله علیهم اجمعین) به جوامع بشری اراده کنند.
امید که تداوم فعالیت‌های کنگره بین المللی علوم انسانی در ایجاد انگیزه‌های مؤثر در نشر و بسط هرمنوتیکی جدید در علوم انسانی بر پایه تعالیم قران و عترت در جهت کشف راه‌حل‌های مشکلات اقتصادی سیاسی اجتماعی فرهنگ جوامع بشری پایدار بوده و از برکات الهی پیوسته برخوردار باشد.
آخر دعوانا ان الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی محمد و اله الطیبین الطاهرین المعصومین و عجل فرجهم و العن اعدائهم اجمعین»
رزومه‌ی استاد میرآخور:
عباس میرآخور در تهران و در یک خانواده مذهبی به‌دنیا آمد. علی‌رغم موفقیت در کسب‌‌وکار، علاقه به تحصیل موجب شد که عازم کشور آمریکا شده و در آن‌جا به تحصیل بپردازد. ایشان تا قبل از سال ۱۳۵۵ در دانشگاه‌ها و مؤسسات علمی آمریکا مشغول به تحصیل و تدریس بود. در این سال برای دیدن وطن و اقوام خود و همچنین تحقیق پیرامون اقتصاد اسلامی به ایران آمد و با همکاری جمعی از دوستانش به مطالعات اولیه در زمینه اقتصاد اسلامی پرداخت. این رویداد موجب شد تا که وی پس از بازگشت به آمریکا، اولویت اصلی کارها و تحقیقات خود را به مباحث «اقتصاد اسلامی» اختصاص دهد. پس از آن، دکتر میرآخور مدتی در صندوق بین‌المللی پول (IMF) به‌عنوان پژوهشگر مشغول به کار شد و با جذب و تشویق پژوهشگران به فعالیت در زمینه اقتصاد اسلامی موفق شد تا که بانکداری اسلامی را به‌عنوان یک روش علمی بانکداری در صندوق بین‌المللی پول به تصویب برساند. پس از مدتی سمت نمایندگی ایران در صندوق بین‌المللی پول از جانب بانک مرکزی به ایشان پیشنهاد شد. این سرپرستی تا انتصاب وی به سمت معاون اول صندوق بین‌المللی پول ادامه داشت. دکتر میرآخور تا بازنشستگی در این سمت مشغول به کار بودند و پس از آن در مرکز بین‌المللی آموزش تأمین مالی اسلامی (INCEIF) مشغول به تدریس و تحقیق شد.
کارهای وی در زمینه شناساندن جهان‌بینی و مکتب اسلام از همان آغاز بازگشت مجدد به آمریکا شروع و تاکنون ادامه دارد. مقالات او در زمینه مشخصه‌های نظام اسلامی، بازگویی فلسفه اسلامی با بیان حرکت جوهری ملاصدرا شروع و با معرفی چگونگی انتقال اندیشه‌های اقتصادی مسلمانان به اروپا ـ همانند انتقال نظریات فلسفی و طبی ابن سینا ـ ادامه یافت. کارهای جدید وی در این زمینه پس از فراغت از IMF به‌چشم می‌خورد. بخش‌هایی از این فعالیت‌های او در کتاب «اسلام و توسعه اقتصادی» و شکل تکامل‌یافته آن در دوره اخیر ایشان در دانشگاه INCEIF با عنوان «اقتصاد از منظر قرآن» ملاحظه می‌شود.
آنچه تحقیقات دکتر میرآخور را برجسته و ممتاز می‌گرداند کارهای علمی او در زمینه اقتصاد و بانکداری اسلامی است. کتاب «ثبات تأمین مالی اسلامی» تدوین و جمع‌آوری خوبی از مجموعه کارهای ایشان در این زمینه می باشد. در این کتاب با اشاره به بحران مالی اخیر در آمریکا و اروپا نه فقط به علت این سقوط و ناپایداری پرداخته بلکه توضیح می‌دهد که چرا در نظام مالی اسلامی تثبیت‌کننده‌های ذاتی و خودکاری هستند که مانع بی‌ثباتی می‌شوند. دکتر میرآخور مشارکت نظام بانکی در سود و زیان فعالیت‌های تولیدی و تجاری را به‌عنوان ضرورت نظام بانکی تلقی می‌کند؛ این اندیشه در کتاب اخیرش «مشارکت در خطر تأمین مالی» کاملاً بحث و معرفی شده و می‌توان اذعان نمود که این نظر تقریباً به صورت «دکترین» وی تثبیت گشته است.